Sài Gòn hôm nay mát trời, cái mát mẻ hiếm hoi đánh dấu một mùa Giáng Sinh đang về đang len lỏi vào từng ngóc ngách của đô thị. Tôi chọn ngồi ở một quán gần đây thường lui tới, tại một góc quen thuộc mà nhin ra có thể thấy một con kênh nho nhỏ bên đường, nơi dòng nước đen sẫm lờ đờ trôi, đối diện là tòa chung cư cũ kỹ đã đứng đó chừng chục năm, im lìm như một chứng nhân của thời gian. Dưới ánh đèn đường vàng vọt hắt xuống, không khí dường như đặc quánh lại, lành lạnh và yên ắng, tách biệt hẳn với sự ồn ào ngoài kia. Chỉ có tiếng chiếc quạt trần trên đầu vẫn quay đều đặn, phát ra những âm thanh rì rào đơn điệu, phả xuống luồng gió dễ chịu, cuốn theo những làn khói thuốc trắng đục đang cố vươn mình lên cao rồi tan loãng vào hư không. Tôi ngồi đó, mân mê ly rượu trên tay, một thứ rượu chan chát ở đầu lưỡi nhưng hậu vị lại ngòn ngọt, đồng thời tỏa ra một mùi hương dễ chịu. Cái mùi hương ấy kỳ lạ lắm, nó khiến một kẻ đang ngà ngà say như tôi, mỗi khi nhắm mắt lại, bỗng thấy mình như đang đứng trước một cánh đồng hoa trắng muốt mênh mông—một sự trốn chạy ngắn ngủi và êm đềm khỏi thực tại.
Ngồi đối diện tôi vẫn là đứa bạn thân thiết đã mười mấy năm nay. Giữa cái thành phố rộng lớn và vội vã này, cuộc gặp gỡ của chúng tôi giống như một vòng lặp hoặc như một cái mỏ neo để giữ cả hai không bị trôi tuột đi khỏi cuộc đời nhau. Như một thói quen, cứ dăm ba tuần chúng tôi lại tìm đến những ly bia, khói thuộc và những cuộc chuyện trò. Khi thì ngồi bệt ở quán bia vỉa hè nhìn dòng người qua lại, khi thì chui rúc vào những “hidden cocktail bar” chật hẹp, lúc lại là một quán xá lạ hoắc nào đó tôi tình cờ phát hiện ra. Gặp nhau rồi, thực ra cũng chẳng có chuyện gì to tát hay mới mẻ để kể cho nhau nghe. Câu chuyện cứ quanh đi quẩn lại như một cuốn sách đã được mòn cả gáy, mỗi đứa “viết” lên vài mẩu chuyện vụn vặt về công việc, về những gia đình, rồi lại chêm vào vài lời bình phẩm, “nói xấu” một người quen hay thậm chí là một ông chính trị gia nào đấy ở một đất nước xa xôi mà cả đời chúng tôi chắc chẳng mong muốn đặt chân đến. Lúc nào cũng vậy, đó luôn là những câu chuyện không đầu không cuối, bắt đầu từ bàn nhậu, kéo dài lên màn hình chat của điện thoại, rồi vài tuần sau lại quay trở về đúng cái bàn nhậu ấy. Tôi hay gọi đó là “những câu chuyện dài bất tận” – những câu chuyện lấp đầy khoảng trống nhưng chẳng bao giờ có hồi kết.
Đôi khi, trong những khoảng lặng hiếm hoi giữa tiếng ly cụng và tiếng cười nói, tôi tự hỏi liệu có bài học nào rút ra từ những cuộc đối thoại lặp đi lặp lại này không? Chúng có ý nghĩa gì trong cuộc đời của chúng tôi, hay chỉ là một thói quen vô thức mà hai đứa bạn thân đã thực hiện suốt hơn chục năm qua? Thậm chí, có những câu chuyện nói xong, chỉ một tuần sau tôi đã quên sạch, không để lại một dấu vết nào trong ký ức. Thế nhưng, kỳ lạ thay, cũng có những khoảnh khắc, giữa cơn say và khói thuốc, tôi bắt gặp một cảm giác gì đó rất lạ – như thể những điều chúng tôi đang nói bỗng trở nên đầy triết lý, một chân lý nào đó vỡ ra trong đầu khiến tôi phải trầm ngâm suy nghĩ. Tiếc là cảm giác ấy cũng mong manh như khói thuốc, chỉ vài ngày sau, tôi chẳng tài nào nhớ nổi hay gọi tên lại được cái điều quan trọng ấy nữa. Rốt cuộc, ý nghĩa của những cuộc gặp gỡ này là gì? Và chúng tôi, những kẻ đã bước qua nửa đời người, đang đứng chênh vênh ở cái sườn dốc bên kia của sự nghiệp, cái vị trí lửng lơ mà sương mù che phủ khiến chẳng ai biết mình đang đi lên hay đang trượt xuống, liệu sự tồn tại của chúng tôi có ý nghĩa gì không, hay cũng chỉ là những hạt bụi đang bay vô định?
Tôi rít một hơi thuốc thật dài, cảm nhận luồng khói nóng rát sộc thẳng lên mũi làm mắt cay xè, rồi buột miệng nói với bạn: “Này, liệu cái việc chúng ta cứ mải miết đi tìm ý nghĩa cho công việc, cho cuộc sống, có thực sự quan trọng đến thế không?”. Trong cái hiểu biết hạn hẹp của mình, tôi đã nhìn thấy bao nhiêu người đi qua cả một cuộc đời, họ sống một cuộc sống bình an, lặng lẽ mà chưa từng phải vật vã hay chật vật để gọi tên ý nghĩa cho những việc họ làm. Họ cứ sống, cứ bước đi như một chiếc thuyền gỗ trôi lãng đãng trên một dòng sông tĩnh lặng. Chiếc thuyền cứ trôi theo dòng nước, qua khúc quanh này, ghềnh thác nọ, và đến một khoảnh khắc nào đấy, nó cán đích, kết thúc hành trình của chính nó. Vậy ý nghĩa nằm ở đâu? Là cái đích đến cuối cùng? Là cả cuộc hành trình dài dằng dặc? Hay đơn giản, ý nghĩa chỉ nằm ở việc dòng sông vẫn chảy và chiếc thuyền vẫn trôi? Thật ra, trong hai đứa tôi, sẽ chẳng ai có được câu trả lời xác đáng, mà có lẽ điều đó cũng không quá quan trọng. Rốt cuộc, thắc mắc này cũng chỉ là một mảnh ghép nữa trong những câu chuyện dài bất tận và dang dở của chúng tôi mà thôi.
Tan cuộc, trong cơn say chếnh choáng khiến bước chân có chút xiêu vẹo, chúng tôi chia tay nhau, mỗi đứa một hướng, leo lên xe để trở về nhà, trở lại với cuộc sống riêng biệt của mình. Ngồi trong xe, qua lớp kính chắn gió, tôi nhìn thành phố này đang chìm vào màn đêm, nơi những giấc mơ mộng mị đang ủ kín trong từng căn nhà tắt đèn. Nhưng nghịch lý thay, bên ngoài kia, những chiếc xe máy, những chiếc ô tô và dòng người vẫn đều đặn di chuyển, tạo thành một dòng chảy ánh sáng chầm chậm trôi về những đích đến vô hình nào đó. Nhắm mắt lại, tôi ước mình có thể mơ một giấc mơ thật dài đêm nay. Đã lâu rồi, tôi chẳng còn mơ mộng.
